Is het coronavirus besmettelijk na overlijden..
en zijn er gevolgen voor het afscheid van een overledene?
Weesp, 3 maart 2020 - Het coronavirus (Covid-19) komt ineens dichtbij huis nu het virus zich ook in Nederland bevindt. Apothekers manen mensen vooral niet in de paniekmodus te schieten, “want er overlijden elk jaar mensen aan talloze (griep)virussen”. De Nederlandse ziekenhuizen worden voor alle zekerheid in paraatheid gebracht voor een eventuele opname van besmette patiënten.
Is het coronavirus besmettelijk na overlijden? Het antwoord dat wordt gegeven via de GGD en het IVRM is dat het desbetreffende virus wordt overgedragen via hoesten en niezen. En dat een virus over het algemeen niet overleeft op een overledene. Maar tot kort na het overlijden is een overledene nog wel besmettelijk. Bij lage temperaturen (door koeling van het lichaam) en hoge luchtvochtigheid kan een virus nog tot 3 dagen na overlijden aanwezig zijn.
Wereldwijd zijn er inmiddels ruim 85.000 mensen met het coronavirus besmet en zijn er meer dan 3.000 mensen aan overleden verspreid over meer dan vijftig landen, voornamelijk in China. “En het is een nieuw virus, waar nog geen behandeling of vaccin voor is. De precieze risico’s zijn nog niet helemaal duidelijk en we weten niet hoe de verspreiding zal verlopen,” zegt Harald Wychgel, woordvoerder van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM).
“Mensen worden bang van zaken waar ze geen controle over hebben,” benadrukt Anja Schreijer van de GGD. “Dat beangstigt ze, maar paniek is nu niet nodig. Het is bijvoorbeeld nog steeds gevaarlijker om te appen in de auto of zonder veiligheidsgordel over de snelweg te rijden. Het is een grove schatting, maar Covid-19 is ongeveer net zo dodelijk als een ernstige griep. In beide gevallen overlijdt zo’n 2 procent van de mensen eraan en krijgt 17 procent ernstige klachten. Een groot deel van de besmette mensen krijgt alleen milde klachten en dan zijn er nog mensen die geen klachten krijgen. Het zijn - net als bij de griep - voornamelijk ouderen die al verzwakt zijn of mensen die al iets onder de leden hebben, die het meeste risico lopen. Mensen die lichamelijk zwakker zijn, zijn minder weerbaar tegen het virus.”
Kan een overledene nog wel worden verzorgd?
Uitvaartondernemer Monique houtzager van In Memoriam Uitvaarten uit Weesp: “Overledenenverzorgers treffen natuurlijk altijd al voorzorgsmaatregelen en veel zorg aan hygiëne. Zo dragen zij altijd handschoenen tijdens hun handelingen en wassen zij hun handen na iedere verzorging van een overledene met desinfecterende middelen. Omdat besmetting alleen kan plaatsvinden door druppels via hoesten en niezen kan besmetting na overlijden dus alleen plaats vinden door het niet uitvoeren van handhygiëne en het niet dragen van persoonlijke beschermingsmiddelen. Bij de verzorging van een overledene zal in deze situatie aanvullend op het toepassen van de gebruikelijke hygiëne mondkapjes en bij voorkeur een schort met lange mouwen worden gedragen. Aankleden, wassen en de eindverzorging van de overledene kan hierdoor gewoon plaatsvinden.”
Kun je als nabestaande nog wel afscheid nemen van je overleden dierbare?
“In verband met besmettingsgevaar van gezinsleden wordt een overledene vanuit huis of het ziekenhuis direct overgebracht naar een uitvaartcentrum, waar de verzorging van het lichaam plaatsvindt. Een thuisopbaring is in deze niet aan te raden, maar niet uitgesloten. Handcontact met de overledene door de nabestaanden kan, mits daarna de handen goed gewassen worden of gebruik gemaakt wordt van handalcohol. Verder lichamelijk contact wordt afgeraden. De opbaring van de overledene kan plaatsvinden in een kist met een glasplaat er overheen. Zo is er voor de naasten toch de mogelijkheid om fysiek afscheid te nemen van een geliefde.”, aldus Houtzager.
Kunnen nabestaanden, die 2 weken in quarantaine zijn gesteld, wel bij de uitvaart zijn?
Houtzager: “Als er sprake is van besmetting van gezinsleden of de kans ertoe bestaat, kan de uitvaart - die normaliter conform de Wet op de Lijkbezorging in Nederland binnen 6 werkdagen moet plaatsvinden - worden uitgesteld tot na de quarantaine periode. Uitstel is mogelijk bij specifieke omstandigheden, zoals besmettelijke ziektes, tot 2-3 weken na het overlijden. Hierdoor hebben nabestaanden de mogelijkheid om bij de uitvaart aanwezig te zijn. Als uitvaartbegeleider kan ik een verzoek tot uitstel van de uitvaart indienen bij de gemeente van overlijden. Door middel van enerzijds een ‘verklaring van geen bezwaar’ van de GGD volgt er dan tevens een ‘verlof tot lijkbezorging buiten termijn’ van de burgemeester.”
Over In Memoriam Uitvaarten en Monique Houtzager
Begin 2019 richtte Monique Houtzager haar uitvaartonderneming ‘In Memoriam Uitvaarten’ op en startte als zelfstandig en onafhankelijk uitvaartbegeleider voor Weesp, Muiden, Wijdemeren en het Gooi. Daarvóór werkte zij tien jaar voor een van de grootste uitvaartorganisaties van Nederland. Als zelfstandig uitvaartbegeleider ondersteunt en inspireert zij nabestaanden bij het organiseren en verzorgen van een persoonlijke uitvaart; crematie of begrafenis, ook kerkelijk. Ongeacht welke uitvaartverzekering.